άφνιο

Χημικό στοιχείο, σύμβολο Hf. Ανήκει στην 4η ομάδα Α του περιοδικού συστήματος και έχει ειδικό βάρος 178,49, ατομικό αριθμό 72 και σθένος 4. Σε καθαρή κατάσταση είναι ένα μέταλλο γκρίζο, στιλπνό, απρόσβλητο από τα οξέα και τις βάσεις που είναι διαλυμένες στο νερό· στη φύση απαντά σε ελάχιστες ποσότητες και πάντοτε σε μείγμα με ορυκτά του ζιρκονίου, στοιχείου με το οποίο έχει παραπλήσιες αναλογίες στη χημική και φυσική συμπεριφορά. Η μεγάλη ομοιότητα του α. με το ζιρκόνιο ήταν η αιτία να καθυστερήσει σημαντικά η ανακάλυψη και η απομόνωση του α. η οποία έγινε μόλις το 1922 στην Κοπεγχάγη (που ονομάζεται Άφνια στη λατινική). Οι κύριες ενώσεις του α. είναι το διοξείδιο (ΗfΌ₂), το ανθρακούχο (HfC) και το φθοριούχο (HfF₄). Η εφαρμογή του α. στη βιομηχανία είναι μάλλον περιορισμένη εξαιτίας του υψηλού κόστους του. Παλαιότερα χρησιμοποιήθηκε κυρίως για σπειρώματα λυχνιών κενού λόγω της ικανότητάς του vα αντέχει σε υψηλές θερμοκρασίες χωρίς να τήκεται (1.975°C) ή να εξαχνώνεται. Σήμερα εφαρμόζεται κυρίως στο πεδίο των πυρηνικών αντιδραστήρων, καθώς η μεγάλη ικανότητά του να απορροφά ουδετερόνια συμβάλλει στον έλεγχο των αντιδράσεων.